สำหรับน้อง ๆ ที่กำลังเตรียมตัวสอบ NL หรือสอบใบประกอบโรคศิลปะ การทำความเข้าใจภาวะขาดสารอาหาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิตามิน ถือเป็นหัวข้อสำคัญที่มักออกสอบอยู่เสมอ บทความนี้จะพาทุกคนไปเจาะลึกกรณีศึกษาจากข้อสอบที่มักพบบ่อย ซึ่งเกี่ยวข้องกับภาวะขาดวิตามิน Niacin หรือที่รู้จักกันในชื่อ “โรค Pellagra”
ทำความเข้าใจโจทย์: ผู้ป่วยหญิงวัยกลางคนมีอาการอะไร?
ลองดูโจทย์ตัวอย่างที่มักพบเจอในข้อสอบ NL:
โจทย์: ผู้ป่วยหญิงวัยกลางคนมาพบแพทย์ด้วยอาการท้องเสีย มีผื่นผิวหนังบริเวณที่โดนแสงแดด และความจำเสื่อมลงเรื่อย ๆ คิดว่าภาวะขาดสารอาหารใดน่าจะเป็นสาเหตุมากที่สุด?
- A. Folate
- B. Vitamin K
- C. Thiamine
- D. Niacin
- E. Vitamin B12
วิเคราะห์อาการสำคัญ:
จากโจทย์ เราจะเห็นกลุ่มอาการสำคัญ 3 อย่างที่บ่งชี้อย่างชัดเจน ซึ่งเป็นที่รู้จักกันในชื่อ “3D’s” ของโรค Pellagra:
- Dermatitis (ผิวหนังอักเสบ): มีผื่นผิวหนังบริเวณที่โดนแสงแดด (photosensitive dermatitis) ซึ่งมักพบบริเวณคอ มือ แขน ขา
- Diarrhea (ท้องเสีย): อาการท้องเสียเรื้อรัง อาจเป็นอาการนำมาก่อนได้
- Dementia (ภาวะสมองเสื่อม/ความจำเสื่อม): มีอาการทางระบบประสาท เช่น ความจำเสื่อม สับสน หลงลืม อารมณ์เปลี่ยนแปลง หรือมีอาการทางจิตเวชได้
โรค Pellagra: ภาวะขาดวิตามิน Niacin (Vitamin B3)
เมื่อเห็นกลุ่มอาการ “3D’s” (Dermatitis, Diarrhea, Dementia) สิ่งแรกที่เราต้องนึกถึงคือ โรค Pellagra ซึ่งเป็นผลมาจากการขาด Niacin (Vitamin B3)
Niacin (วิตามิน B3) เป็นวิตามินที่จำเป็นต่อการทำงานของเอนไซม์หลายชนิดในร่างกาย โดยเฉพาะกระบวนการเมตาบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต ไขมัน และโปรตีน รวมถึงการสร้าง DNA และการซ่อมแซมเซลล์ หากร่างกายขาด Niacin จะส่งผลกระทบต่อระบบต่าง ๆ ดังที่ปรากฏในอาการ 3D’s
สาเหตุของการขาด Niacin:
- การบริโภคไม่เพียงพอ: พบในพื้นที่ที่มีการบริโภคข้าวโพดเป็นอาหารหลัก เนื่องจาก Niacin ในข้าวโพดอยู่ในรูปที่ร่างกายนำไปใช้ได้ยาก และมี Tryptophan (สารตั้งต้นของ Niacin) ต่ำ
- โรคพิษสุราเรื้อรัง: แอลกอฮอล์รบกวนการดูดซึมและการใช้ Niacin
- ภาวะทุพโภชนาการ: ในผู้ป่วยที่มีการดูดซึมสารอาหารผิดปกติ หรืออดอาหารเป็นเวลานาน
- โรคทางเดินอาหาร: เช่น โรค Crohn’s หรือการผ่าตัดทางเดินอาหาร
ทำไมตัวเลือกอื่น ๆ จึงไม่น่าเป็นสาเหตุ?
เพื่อความเข้าใจที่ลึกซึ้งขึ้น เรามาทบทวนอาการสำคัญของการขาดวิตามินในตัวเลือกอื่น ๆ กัน:
- A. Folate (โฟเลต): การขาดโฟเลตมักนำไปสู่ภาวะโลหิตจางชนิด Megaloblastic anemia โดยไม่มีอาการทางระบบประสาทที่ชัดเจนเหมือน B12 และไม่มีผื่นผิวหนังหรือท้องเสียในลักษณะของ Pellagra
- B. Vitamin K (วิตามินเค): วิตามิน K เกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือด การขาดจะทำให้เกิดภาวะเลือดออกผิดปกติได้ง่าย ไม่เกี่ยวข้องกับอาการในโจทย์
- C. Thiamine (Thiamine หรือ Vitamin B1): การขาด Thiamine ทำให้เกิดโรค Beriberi ซึ่งมี 2 ชนิดหลัก:
- Wet Beriberi: มีอาการทางหัวใจและหลอดเลือด เช่น หัวใจล้มเหลว บวม
- Dry Beriberi: มีอาการทางระบบประสาท เช่น ปลายประสาทอักเสบ (neuropathy) อ่อนแรง กล้ามเนื้อลีบ และหากเป็นรุนแรงอาจเกิดภาวะ Wernicke-Korsakoff syndrome (ความผิดปกติของสมอง) ซึ่งมีอาการสับสน สูญเสียความทรงจำได้ แต่ไม่มีอาการผิวหนังอักเสบหรือท้องเสียในลักษณะ Pellagra
- E. Vitamin B12 (Vitamin B12): การขาด Vitamin B12 มักนำไปสู่ภาวะโลหิตจางชนิด Megaloblastic anemia และอาการทางระบบประสาท เช่น ปลายประสาทอักเสบ, Subacute Combined Degeneration (การเสื่อมของไขสันหลัง) ซึ่งมีอาการชา อ่อนแรง เดินเซ ความทรงจำเสื่อมได้ แต่ไม่พบผื่นผิวหนังอักเสบแบบ photosensitive หรือท้องเสียในลักษณะ Pellagra
สรุปคำตอบและข้อคิดสำหรับ ติว NL
จากอาการ 3D’s ที่ชัดเจนในโจทย์ ได้แก่ Dermatitis, Diarrhea, และ Dementia คำตอบที่ถูกต้องที่สุดคือ D. Niacin
การเตรียมตัวสอบ NL ควรเน้นการทำความเข้าใจกลไกและอาการสำคัญของโรคที่เกิดจากการขาดสารอาหารแต่ละชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มวิตามิน B ที่มีอาการซับซ้อนและคล้ายคลึงกันในบางจุด การจำกลุ่มอาการที่เป็นเอกลักษณ์ เช่น 3D’s ของ Pellagra จะช่วยให้วินิจฉัยโรคได้อย่างรวดเร็วในห้องสอบ
หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์สำหรับน้อง ๆ ที่กำลังเตรียมตัวสอบ NL นะครับ ขอให้ทุกคนโชคดีกับการสอบ!
รายละเอียดคอร์สเรียน : https://thekeytutor.com/all-course/
รายละเอียดเพิ่มเติม : https://www.instagram.com/keymed_tutor?igsh=MTlxYW1mNDVmNnJmbw%3D%3D&utm_source=qr